Wakacje to czas, kiedy chętniej wystawiamy skórę na słońce. NFZ przypomina – zażywając uroków lata pamiętaj o profilaktyce, bo to najskuteczniejsza broń w walce z czerniakiem.
Czerniak to nowotwór złośliwy skóry, który szybko się rozwija i tworzy przerzuty. Wywodzi się z melanocytów – komórek wytwarzających barwnik zwany melaniną. Melanina sprawia, że skóra ciemnieje w kontakcie z promieniowaniem ultrafioletowym, czyli np. w kontakcie z promieniowaniem słonecznym, czy promieniowaniem stosowanym w solarium.
Czerniak najczęściej pojawiają się na skórze, ale może wystąpić także w obrębie błony śluzowej jamy ustnej, nosa i gałki ocznej.
Zagrożenie zachorowaniem na czerniaka wzrasta u osób:
- o jasnej karnacji, rudych lub blond włosach, niebieskich oczach, licznych piegach
- z dużą liczbą znamion barwnikowych, znamion w miejscach drażnienia
- które doznały oparzeń słonecznych, szczególnie w dzieciństwie
- słabo tolerujących słońce, opalających się z dużym trudem lub w ogóle
- przebywających w pełnym słońcu powyżej godziny dziennie
- u których w rodzinie występowały przypadki czerniaka lub innych nowotworów skóry
- korzystających z solarium.
Raz w miesiącu obejrzyj swoje znamiona (pieprzyki). Dzięki temu szybciej zaobserwujesz niepokojące zmiany. Podczas badania znamion skorzystaj ze specjalnie przygotowanej „ściągi” ABCDE czerniaka.
Od 1 stycznia 2021 roku w ramach leczenia pacjentów z czerniakiem obowiązuje jeden program lekowy B.59 „Leczenie czerniaka skóry lub błon śluzowych”, który jest połączeniem funkcjonujących wcześniej niezależnie trzech programów lekowych. Ma on zastosowanie w leczeniu chorych po całkowitej resekcji oraz z nieoperacyjnym, zaawansowanym w III stopniu lub przerzutowym IV stopniu czerniakiem.
Jest jednym z najbardziej innowacyjnych programów lekowych w polskiej onkologii. Pozwala nie tylko na zastosowanie nowoczesnej farmakoterapii, ale także na skuteczne zarządzanie terapią.
W programie są dostępne rekomendowane przez towarzystwa naukowe opcje terapeutyczne, zarówno z zakresu immunoterapii, jak i leków ukierunkowanych molekularnie na obecność mutacji w genie BRAF. Leczeniem mogą być objęci dorośli, jak i młodzież od 12 roku życia. Kwalifikacji pacjentów do terapii zawsze dokonuje lekarz prowadzący.
Tylko w ciągu 4 ostatnich miesięcy z programu lekowego związanego z czerniakiem skorzystało już ponad 2.5 tys. pacjentów, a wartość refundacji leków przez NFZ wyniosła ponad 137 mln. złotych.
Od 1 lipca 2024 r. refundacją objęto także lek z listy technologii o wysokiej innowacyjności w ramach odrębnego programu lekowego B.163.FM „Leczenie chorych na czerniaka błony naczyniowej oka”.
Czerniak. Jak się przed nim chronić?
- Raz w miesiącu oglądaj swoją skórę. Sprawdź, czy Twoje znamiona nie zmieniły kształtu, koloru, wielkości lub nie pojawiły się nowe.
- Szczególnie latem unikaj nadmiernego słońca w godzinach 11:00 – 16:00.
- Stosuj przez cały rok kremy z filtrem, aby chronić skórę przed szkodliwymi promieniami UV.
- Nie opalaj się w solarium.
- Podczas przebywania na słońcu noś okulary przeciwsłoneczne oraz nakrycie głowy.
- Przynajmniej raz w roku skontroluj znamiona u dermatologa lub chirurga-onkologa.
Krem z filtrem warto stosować codziennie, niezależnie od pory roku i pogody, ponieważ promieniowanie UV jest obecne nawet w pochmurne i deszczowe dni.
SPF (Sun Protection Factor) jest to wskaźnik ochrony przed promieniowaniem słonecznym. Kremy z wysokim filtrem bezwzględnie powinny stosować dzieci, pacjenci po przeszczepach narządów, po zabiegach z zakresu medycyny estetycznej oraz osoby ze skłonnością do występowania przebarwień i przyjmujące leki światłouczulające.
Rodzaje filtrów:
- niski 2–4–6 SPF
- średni 8–10–12 SPF
- wysoki 15–20–25 SPF
- bardzo wysoki 30–40–50 SPF
- ultrawysoki 50+ SPF.
Przed szkodliwym promieniowaniem należy chronić nie tylko skórę, ale też włosy, usta i oczy.
Informacja: NFZ