W miarę rozwoju technologii i ekspansji sztucznej inteligencji, świat doświadcza znaczących zmian dzięki m.in. pojawieniu się autonomicznych obiektów.
Samochody i drony zyskują na niezależności, co zasadniczo zmienia nasz sposób życia. Ta transformacja nie ogranicza się jedynie do samych pojazdów, lecz obejmuje także infrastrukturę, która musi być dostosowana do wsparcia nowych technologii. Aby zapewnić skuteczną integrację i bezpieczne funkcjonowanie w świecie rzeczywistym pojazdów autonomicznych, konieczne są dokładne testy i weryfikacje. Przenoszenie obiektów z programów komputerowych i symulacji do rzeczywistości wymaga nie tylko odpowiednich przestrzeni do testów, ale także zaangażowania naukowców w eksperymentalne badania nad tymi pojazdami. Mimo wieloletnich zapowiedzi, w pełni autonomiczne auta nie są jeszcze obecne na publicznych drogach. Jedyną drogą do ich wprowadzenia są przeprowadzane na specjalnie do tego przeznaczonych torach, procedury testowe.
Przerwy zarządzane w trakcie obrad sesji Rady Gminy, często są czasem na przygotowanie lub poprawienie projektów uchwał. Jednak nie tak było na ostatnim posiedzeniu Radnych z Kleszczowa. W przerwie między przyjmowaniem uchwał znalazł się czas na niezwykle ważne spotkanie dotyczące rozwoju Gminy. Do Urzędu zawitali m.in. przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego Województwa Łódzkiego, a dokładniej Łukasz Stajuda, dyrektor Departamentu Funduszy Europejskich dla Łódzkiego 2027 oraz dr. hab. inż. Przemysław Kubiak, jeden z inicjatorów powstania Centrum Badawczego Inteligentnych Systemów Transportowych i Obiektów Autonomicznych. Obecni byli też Zbigniew Kasztelewicz p.o. Prezesa Zarządu PGE GiEK S.A., Krzysztof Rośniak, dyrektor oddziału KWB Bełchatów PGE GiEK S.A., władze Gminy Kleszczów oraz Radni. Spotkanie dotyczyło prezentacji możliwości powstania Centrum Badawczego Inteligentnych Systemów Transportowych i Obiektów Autonomicznych na terenach gminy Kleszczów. To może otworzyć drogę do transformacji Kleszczowa w ośrodek nowoczesnych technologii, zwiększając jego atrakcyjność inwestycyjną i przyciągając nowe przedsiębiorstwa. Projekt ten jest zgodny z założeniami Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji Województwa Łódzkiego, przygotowuje region do zmian, może sprawić, że Kleszczów stanie się bardzo innowacyjnym miejscem w Polsce. Istnieje całkiem realna szansa, iż na terenach inwestycyjnych Gminy Kleszczów powstanie Centrum Badawcze Inteligentnych Systemów Transportowych i Obiektów Autonomicznych (CBIST&OA). Projekt jest w zaawansowanej fazie, a Centrum miałoby się mieścić tuż przy kleszczowskim Kompleksie Sportowo-Rekreacyjnym Solpark. Inicjatywa utworzenia centrum badawczo-rozwojowego jest wynikiem wspólnych wysiłków naukowców i inwestorów, którzy dostrzegają w tym projekcie znaczące możliwości dla ewolucji mobilności i postępu w dziedzinie technologii. Obecnie w Europie nie istnieje inne centrum o podobnym zakresie kompetencji, co czyni to przedsięwzięcie unikatowym. Realizacja tego ambitnego projektu wymagała nawiązania współpracy z renomowanymi instytucjami naukowymi, zarówno z Polski, jak i z zagranicy, w tym z Politechniką Warszawską, Politechniką Rzeszowską i innymi Uczelniami Technicznymi z Polski, Uniwersytetem w Stuttgarcie, Eindhoven University of Technology, Technical University of Munich oraz Politecnico di Milano. Kluczowym aspektem stało się także zaangażowanie różnych przedsiębiorstw, bezpośrednio zainteresowanych wynikami badań, takich jak PKP, Stadler czy Alstom, co podkreśla praktyczny wymiar i znaczenie współpracy między sektorem naukowym a przemysłowym.
CEL I ZAKRES PROJEKTU
Projekt Centrum Badawczego Inteligentnych Systemów Transportowych i Obiektów Autonomicznych ma na celu stworzenie zaawansowanej infrastruktury badawczej oraz rozwój zdolności technologicznych i organizacyjnych, które umożliwią rozwój, homologację i certyfikację zrównoważonych technologii. Szczególny nacisk kładziony jest na pojazdy autonomiczne oraz systemy zarządzania ruchem autonomicznym, wspierając tym samym cele zrównoważonego rozwoju. Przedmiotem projektu jest inwestycja polegająca na wybudowaniu na terenie gminy Kleszczów infrastruktury do testowania i homologacji autonomiczności obejmującego 10 specjalistycznych i komplementarnych laboratoriów, które będą obsługiwać procesy testowania i certyfikacji wszystkich aspektów technologicznych autonomiczności. Inwestycja uzyska status jednostki akredytowanej w zakresie przedmiotu swojej działalności. Szczegółowa koncepcja działania Centrum i funkcjonowania laboratoriów została poddana szerokiemu procesowi konsultacji w przemyśle i świecie naukowym i uzyskała ich poparcie. CBIST&OA będzie pełnił rolę głównego ośrodka odpowiedzialnego za koordynowanie ważnych projektów i współpracę między zainteresowanymi stronami w zakresie swojej działalności. Zapewni on przedsiębiorcom dostęp do profesjonalnych zasobów, niezbędnych do efektywnych procesów certyfikacji w dynamicznie zmieniającym się środowisku regulacyjnym oraz w kontekście standardów rozwijanych na poziomie Unii Europejskiej, co pozwoli na wprowadzanie nowych produktów na rynek. CBIST&OA stanie się także kluczowym punktem współpracy z ośrodkami i instytutami naukowymi w Polsce, wspierając dalszy rozwój projektów badawczo-rozwojowych realizowanych w tych placówkach, co przyczyni się do lepszego wykorzystania wyników badań w gospodarce i efektywniejszego wydawania publicznych środków na badania i rozwój. Projekt Centrum stanowi istotny krok naprzód w rozwoju unikalnych, na skalę europejską, podmiotów zajmujących się standaryzacją, certyfikacją, homologacją oraz wsparciem w implementacji technologii autonomicznych, od pojedynczych komponentów po kompleksowe systemy zintegrowane. W zakres projektu wchodzi budowa oraz zakup wyposażenia laboratoriów, co pozwoli uzyskać status jednostki akredytowanej. Aparatura badawcza najwyższej klasy umożliwi prowadzenie innowacyjnych badań służących rozwojowi obiektów autonomicznych w Polsce i Europie. Głównym elementem Centrum będzie tor testowy, na którym będzie zainstalowana infrastruktura do badania obiektów w ruchu. W szczególności projektowana jest infrastruktura do testowania pojazdów latających i naziemnych, w tym dronów, czy pojazdów osobowych, ciężarowych i transportu publicznego. Uniwersalna infrastruktura umożliwi testowanie i rozwój nowych technologii nie tylko osadzonych w obiektach, ale także komponentów składowych tak zwanych smart city, smart farm, smart industry i innych. Elementem dodatkowym będzie poligon do testowania obiektów agrotechnicznych i poruszających się w otwartym terenie. Ta inicjatywa nie tylko wypełni istniejącą lukę w krajowym ekosystemie innowacji, ale również znacząco zwiększy konkurencyjność Polski na międzynarodowej arenie wdrażania nowatorskich technologii. Przyczyni się do kształtowania nowopowstającego ekosystemu technologii autonomicznych, stwarzając warunki dla rozwoju przemysłowych i produkcyjnych zdolności w kraju.
DLACZEGO GMINA KLESZCZÓW?
Jako wstępną lokalizację projektu wybrano gminę Kleszczów. Niezaprzeczalnym atutem Naszej Gminy w tym projekcie jest strategiczne położenie — w centralnej Polsce, na południu regionu łódzkiego, między kilkoma międzynarodowymi portami lotniczymi. Teren gminy został uznany za Obszar Strategicznej Interwencji w Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego 2030.
Podstawą delimitacji obszaru strategicznego były uwarunkowania środowiskowe związane z lokalizacją złóż węgla brunatnego, zasięgiem obszaru i terenu górniczego, a także leja depresji oraz uwarunkowania społeczno-gospodarcze związane z liczbą osób dojeżdżających do pracy, do zlokalizowanej na tym obszarze kopalni i elektrowni, sieciami powiązań między przedsiębiorstwami, wpływami do budżetów JST związanymi z działalnością GK PGE. Obszar Gminy został objęty Terytorialnym Planem Sprawiedliwej Transformacji Województwa Łódzkiego – jak wynika z opisu projektu stworzonego przez naukowców pod kierownictwem dr. hab. inż. Przemysława Kubiaka.
KORZYŚCI SPOŁECZNO-GOSPODARCZE DLA KLESZCZOWA I REGIONU
Projekt stanowi nie tylko strategiczną inicjatywę na polskim rynku przemysłowym, ale również szansę na przyspieszenie rozwoju gminy Kleszczów oraz całego regionu, przyczyniając się do ich dobrobytu społecznego i gospodarczego.
Kluczowe korzyści to:
• wsparcie dla lokalnej gospodarki: Inwestycja ta przyczyni się do zdywersyfikowania lokalnej gospodarki poprzez promowanie nowoczesnych technologii i sektorów, takich jak elektromobilność oraz autonomiczne systemy transportowe. To otwiera drogę do transformacji Kleszczowa w ośrodek nowoczesnych technologii, zwiększając jego atrakcyjność inwestycyjną i przyciągając nowe przedsiębiorstwa.
• rozwój edukacji: Projekt zakłada wdrożenie innowacyjnych metod edukacyjnych oraz powołanie branżowych centrów umiejętności. Będzie to miało kluczowe znaczenie w zwiększaniu kompatybilności między ofertą edukacyjną a potrzebami rynku pracy, podnosząc jednocześnie atrakcyjność kształcenia zawodowego. Współpraca z lokalnymi instytucjami edukacyjnymi, jak Zespół Szkół Ponadpodstawowych w Kleszczowie, podkreśla zaangażowanie w rozwój kadry i zapewnienie warunków do zdobywania nowych umiejętności.
• przyciąganie inwestycji: Inicjatywa ma potencjał przyciągnięcia inwestorów, dzięki czemu Kleszczów i region łódzki mogą stać się atrakcyjnym miejscem dla kapitału zainteresowanego nowoczesnymi technologiami. To z kolei stwarza fundament pod długoterminowy rozwój gospodarczy i innowacyjność.
• wzmocnienie pozycji międzynarodowej: Projekt przyczyni się do wzmacniania pozycji Polski jako innowacyjnego i technologicznego lidera na międzynarodowej arenie, co ma znaczący wpływ na zwiększenie konkurencyjności kraju.
• stymulacja rynku pracy: Nowe możliwości rozwojowe dla regionu, oferowane przez projekt, będą sprzyjały dywersyfikacji lokalnego rynku pracy. Stworzenie wysokiej jakości miejsc pracy oraz zatrzymanie wybitnych polskich naukowców w kraju przyczyni się do zmniejszenia exodusu krajowych talentów.
• rozwój infrastruktury: Projekt wspiera kluczowe inwestycje publiczne, takie jak Centralny Port Komunikacyjny czy projekty Offshore, co przyczyni się do utrzymania wydatków publicznych wewnątrz kraju, jednocześnie wspierając rozwój infrastruktury niezbędnej dla nowoczesnych technologii.
• poprawa jakości życia: Realizacja projektu wpłynie pozytywnie na jakość życia mieszkańców Kleszczowa i regionu, poprzez stworzenie nowych możliwości zatrudnienia, dostęp do nowoczesnej edukacji oraz przyczyni się do zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego. Lokalizacja projektu w gminie Kleszczów, wybrana ze względu na jej unikalne uwarunkowania oraz gotowość do wspierania inicjatywy, stanowi fundament pod innowacyjność i konkurencyjność całego regionu bełchatowskiego. Projekt ten jest nie tylko inwestycją w przyszłość polskiej gospodarki, ale również otwiera nowe perspektywy dla Kleszczowa i regionu na międzynarodowym rynku, umacniając ich pozycję jako centrum rozwoju nowoczesnych technologii i innowacji. Zgodność projektu z Terytorialnym Planem Sprawiedliwej Transformacji Województwa Łódzkiego Projekt jest zgodny z założeniami Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji Województwa Łódzkiego. Wygaszanie wydobycia węgla brunatnego oraz produkcji energii elektrycznej i cieplnej opartej na tym paliwie, bez podjęcia odpowiedniej, przemyślanej interwencji ze strony Zarządu Województwa Łódzkiego może wywołać dalekosiężne negatywne skutki gospodarcze takie jak: spadek PKB podregionu, spadek zatrudnienia w sektorach górniczym i energetycznym oraz sektorach okołogórniczych, spadek zamożności mieszkańców i jednostek samorządu terytorialnego, ograniczenie popytu wewnętrznego, spadek stopy inwestycji. W konsekwencji może to prowadzić do regresu gospodarczego tego obszaru i wzrostu ubóstwa jego mieszkańców. Warto podkreślić, że gospodarka na Obszarze Transformacji wykazuje cechę silnej koncentracji wokół sektora górniczego i energetycznego, a pozostałe segmenty lokalnej gospodarki są z tym sektorem bezpośrednio lub pośrednio związane i wysoce zależne od jego kondycji. Celem projektu jest stopniowa dywersyfikacja struktury firm regionu w oparciu w nowoczesne technologie. Projekt nie tylko przygotowuje region do zmian, ale sprawia, że może się stać najbardziej innowacyjnym regionem w Polsce.
ETAPY REALIZACJI PROJEKTU
I etap – termin realizacji: 12.2026 r. – powstanie toru do testowania Obiektów Autonomicznych pow. 400 ha (lokalizacja na obszarach powyrobiskowych) – nitka 9.1 km (w skład inwestycji laboratoryjnej wchodzą elementy zabudowy do testowania pojazdów elektrycznych kołowych, elektrycznych latających i pływających wraz z poligonami, odcinkami z pętlą indukcyjną i pełnym systemem analizy przestrzeni obiektów poruszających w strefie). II etap – termin realizacji: 12.2026 r. – budynek główny (biurowo -administracyjny) oraz pomieszczenie teleinformatyczne wraz z budynkiem zarządzania i nadzoru oraz serwerownią. III etap – termin realizacji: 12.2027 r. – Centrum Technologiczno – Techniczne, budynek mieszkalno-użytkowy (bursa z około 150 pomieszczeniami dla użytku mieszkaniowego) oraz inne budynki techniczne.
SPOTKANIE TECHNICZNE
O tym, że temat budowy Centrum Badawczego w Kleszczowie to nie żadne mrzonki, świadczą kolejne spotkania poświęcone projektowi, w tym także to jakie odbyło się w Urzędzie Gminy. Zespół projektowy Centrum Badawczego dla Inteligentnego Transportu konsultował się z pracownikami poszczególnych komórek Urzędu kluczowych dla tej inwestycji oraz z przedstawicielami podmiotów zewnętrznych: Energoserwisu Kleszczów oraz Zakładu Komunalnego w Kleszczowie. Rozmawiano o możliwościach przyłączeniowych do sieci elektrycznej oraz korzystania z zasobów zielonej energii. Dyskutowano o zapleczu sanitarnym, sieci wodno-kanalizacyjnej, odprowadzaniu wody deszczowej, infrastrukturze drogowej i przyłączach telekomunikacyjnych.
Materiał został opracowany na podstawie materiałów: Centrum Badawcze Inteligentnych Systemów Transportowych i Obiektów Autonomicznych oraz stanowiska Rady ds. Innowacyjności Przemysłu Województwa Łódzkiego w zakresie utworzenia Centrum Badawczego Inteligentnych Systemów Transportowych i Obiektów Autonomicznych CBIST&OA.
