Aktualne informacje
Konsultacje z organizacjami pozarządowymi
Ogłoszenie o konsultacjach z organizacjami pozarządowymi
Przydatne pliki
Aspekty prawne
Podstawowym dokumentem regulującym kwestie współpracy organów administracji publicznej, w tym organów jednostek samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi jest Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
Określa ona: zasady
prowadzenia działalności pożytku publicznego przez organizacje pozarządowe i
korzystania z tej działalności przez organy administracji publicznej w celu
wykonywania zadań publicznych, uzyskiwania przez organizacje pozarządowe
statusu organizacji pożytku publicznego oraz funkcjonowania organizacji pożytku
publicznego
i sprawowania nadzoru nad prowadzeniem działalności pożytku publicznego.
Zgodnie z polskim prawem organy administracji publicznej realizują zadania publiczne we współpracy z organizacjami pozarządowymi prowadzącymi, odpowiednio do terytorialnego zakresu działania organów administracji publicznej, działalność pożytku publicznego
w zakresie odpowiadającym zadaniom tych organów.
Sfera zadań publicznych obejmuje bardzo szeroki zakres działalności, w tym m.in.:
- działalność wspomagająca rozwój wspólnot i społeczności lokalnych;
- popularyzacja działań z zakresu nauki, edukacji, oświaty i wychowania;
- promocja i ochrona zdrowia służąca propagowaniu wiedzy o zachowaniach zdrowotnych oraz profilaktyce chorób, uzależnień alkoholowych i przeciwdziałaniu narkomanii;
- działalność na rzecz rozwoju i upowszechniania turystyki i krajoznawstwa, w szczególności poprzez popularyzację aktywnych form wypoczynku i rekreacji wśród dzieci, młodzieży i dorosłych;
- wspieranie i upowszechnianie kultury fizycznej;
- stwarzanie przyjaznych warunków do realizacji przedsięwzięć o charakterze artystycznym
i społeczno-kulturalnym oraz wspieranie projektów służących ochronie dóbr kultury, tradycji, sztuki
i dziedzictwa narodowego; - aktywizacja i integracja społeczna osób w wieku emerytalnym, stymulowanie ich rozwoju osobowego oraz psychicznej i fizycznej sprawności poprzez prowadzenie działalności edukacyjnej, włączenie do kształcenia ustawicznego, działalności kulturalnej, twórczej i krajoznawczo-turystycznej, a także propagowanie aktywnego trybu życia;
- udzielanie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego;
- kształtowanie i pobudzanie świadomości ekologicznej mieszkańców gminy;
- wykonywanie zadań objętych ustawą o pomocy społecznej;
- podtrzymywanie i upowszechnianie tradycji narodowej, pielęgnowanie polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej;
- ratownictwo i ochrona ludności;
- działalność na rzecz osób niepełnosprawnych.
Współpraca organizacji pozarządowych z władzami publicznymi powinna być realizowana z zachowaniem zasad:
Pomocniczości i suwerenności stron
Organy samorządów współpracują z organizacjami, a także wspierają ich działalność oraz umożliwiają realizacje zadań publicznych respektując jednocześnie prawo tych organizacji do odrębności i suwerenności.
Partnerstwa
Samorządy traktują organizacje pozarządowe, jako równoprawnych partnerów w definiowaniu problemów społecznych, określaniu sposobów ich rozwiązywania oraz realizacji zadań publicznych. Jednocześnie oczekują aktywnego uczestnictwa w realizacji zadań wynikających ze współpracy.
Efektywności
Samorządy dokonują wyboru najbardziej efektywnych sposobów realizacji zadań publicznych przez organizacje pozarządowe i jednocześnie oczekują od organizacji sporządzania ofert zgodnie z wymaganiami przedstawionymi w specyfikacji zadania, rzetelnej realizacji powierzonych zadań oraz wywiązywania się z obowiązków rozliczenia finansowego i sprawozdawczości.
Uczciwej konkurencji
Wszystkie organizacje pozarządowe traktowane są równorzędnie przy realizacji zadań publicznych (m.in. dostęp do informacji, jednakowe kryteria ocen dla podmiotów konkurujących).
Jawności
Działania samorządów są jawne, a wszelkie możliwości współpracy z organizacjami pozarządowymi powinny być powszechnie znane, dostępne, jasne i zrozumiałe (procedury, kryteria podejmowania decyzji, zamiary, cele, wysokość środków).
Legalności
Wszelkie działania samorządów i organizacji pozarządowych powinny odbywać się z poszanowaniem przepisów prawa.
Formy współpracy samorządu z organizacjami pozarządowymi
Formy współpracy międzysektorowej można podzielić na:
- finansowe – zlecanie realizacji zadań publicznych, umowy o wykonanie inicjatywy lokalnej, umowy partnerstwa
- niefinansowe – wzajemne informowanie, konsultowanie aktów normatywnych, tworzenie wspólnych zespołów o charakterze doradczym i inicjatywnym.
Zlecanie realizacji zadań publicznych
Jedną z form współpracy administracji z organizacjami pozarządowymi jest zlecanie realizacji zadań publicznych poprzez:
- powierzenie wykonywania zadań publicznych wraz z udzieleniem dotacji na finansowanie ich realizacji. Powierzenie ma, więc miejsce wówczas, gdy samorząd przekazuje organizacji realizację danego zadania i w konsekwencji przekazuje również środki na sfinansowanie całości kosztów jego wykonania.
- wspieranie wykonywania zadań publicznych wraz z udzielaniem dotacji na dofinansowanie ich realizacji. Wspieranie dotyczy sytuacji, gdy organizacja z własnej inicjatywy podejmuje pewne działanie, które samorząd uznaje za potrzebne i dlatego przeznacza środki na jego dofinansowanie. Pozostałą część kosztów realizacji zadania organizacja pokrywa we własnym zakresie z innych źródeł.
Wspieranie oraz powierzanie odbywa się zwykle po przeprowadzeniu otwartego konkursu ofert
Organ administracji publicznej, który zamierza zlecić realizację zadania publicznego organizacjom pozarządowym, ogłasza w tym celu konkurs ofert. Szczegółowe zasady przeprowadzania konkursu określa Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
Istnieje także możliwość uproszczonego zlecenia wykonania zadania publicznego – o charakterze lokalnym lub regionalnym – na wniosek organizacji pozarządowej z pominięciem otwartego konkursu ofert przy zachowaniu łącznie następujących warunków:
- wysokość dofinansowania zadania publicznego nie przekracza 10 tys. złotych
- realizacja zadania publicznego ma nastąpić w okresie nie dłuższym niż 90 dni.
Organizacja przygotowuje i składa ofertę na realizację zadania publicznego. W przypadku uznania zadania za celowe, organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego przedstawia ofertę do publicznej wiadomości (BIP, siedziba organu, strona internetowa organu). W trakcie 7 dni każda osoba prawna lub fizyczna może zgłaszać swoje uwagi dotyczące oferty. Po upływie 7 dni oraz rozpatrzeniu ew. uwag zawierana jest umowa pomiędzy samorządem a organizacją.